Ból stopy

Dlaczego Stopa Boli? 

Ból stopy może mieć bardzo wiele przyczyn, od błahych po poważne schorzenia. Zrozumienie potencjalnych źródeł dolegliwości jest kluczowe dla podjęcia odpowiednich kroków.

Przyczyny Mechaniczne i Przeciążeniowe

Ta grupa przyczyn jest niezwykle częsta i wynika głównie z codziennych nawyków oraz sposobu, w jaki obciążamy nasze stopy.

• Nieodpowiednie obuwie: Wybór butów ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia stóp.

• Buty na wysokim obcasie: Powodują nienaturalne przesunięcie ciężaru ciała na przednią część stopy, zwiększając nacisk nawet o 75-87,5%. Prowadzi to do bólu przodostopia (metatarsalgii), zaburzeń krążenia, a przy długotrwałym noszeniu może sprzyjać powstawaniu halluksów i innych deformacji palców. Bezpieczna wysokość obcasa to maksymalnie 5 cm, jednak nawet takie buty nie powinny być noszone codziennie.
• Wąskie noski: Ściskają palce, prowadząc do ich deformacji (np. palce młotkowate), wrastania paznokci i bólu.
• Brak amortyzacji i wsparcia: Buty ze zbyt twardą, płaską podeszwą lub bez odpowiedniego profilowania nie amortyzują wstrząsów podczas chodzenia, co nadmiernie obciąża stopy, zwłaszcza pięty i stawy.
• Źle dopasowane buty: Zarówno za małe, jak i za duże obuwie może powodować otarcia, pęcherze, ucisk na nerwy i w konsekwencji ból.

Nadmierne obciążenie:

• Długotrwałe stanie lub chodzenie: Szczególnie na twardych, nieamortyzujących powierzchniach (np. w niektórych zawodach) prowadzi do kumulacji mikrourazów i przeciążenia struktur stopy.
• Intensywny wysiłek fizyczny: Sporty takie jak bieganie, skakanie, taniec, zwłaszcza uprawiane bez odpowiedniego przygotowania (rozgrzewki), na twardym podłożu, w nieodpowiednim obuwiu lub z błędami technicznymi, generują duże siły działające na stopy, co może prowadzić do zapaleń ścięgien, rozcięgien, a nawet złamań zmęczeniowych.

• • Nadwaga i otyłość: Każdy dodatkowy kilogram masy ciała to większe obciążenie dla stóp i stawów. Nadwaga jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju wielu schorzeń stóp, w tym zapalenia rozcięgna podeszwowego, ostrogi piętowej, płaskostopia i bólu przeciążeniowego.

Wady postawy i budowy stopy:

• Płaskostopie (podłużne i/lub poprzeczne): Obniżenie lub zanik łuków stopy prowadzi do nieprawidłowego rozkładu obciążeń, osłabienia mięśni stabilizujących stopę i może być przyczyną bólu nie tylko stóp, ale także kolan, bioder i kręgosłupa.
• Stopa wydrążona (wysokie podbicie): Może prowadzić do nierównomiernego obciążenia przodostopia i pięty, zwiększając ryzyko bólu i kontuzji.
• Koślawość lub szpotawość pięty: Nieprawidłowe ustawienie kości piętowej może zaburzać biomechanikę całej stopy i przyczyniać się do rozwoju np. zespołu kanału stępu.

Urazy:

• Skręcenia stawu skokowego: Nagłe, niekontrolowane wygięcie stopy prowadzące do uszkodzenia (naderwania lub zerwania) więzadeł. Objawiają się bólem, obrzękiem, zasinieniem i często niestabilnością stawu.
• Stłuczenia: Bezpośredni uraz tkanek miękkich lub kości, powodujący ból, obrzęk i krwiak.
• Złamania zmęczeniowe (marszowe): Są to niewielkie pęknięcia kości, najczęściej śródstopia lub piszczeli, ale także kości piętowej, powstające w wyniku sumowania się mikrourazów i powtarzalnych przeciążeń. Typowe dla sportowców lub osób, które gwałtownie zwiększyły swoją aktywność fizyczną. Objawiają się stopniowo narastającym bólem, obrzękiem i tkliwością w miejscu złamania.
• Złamania kości piętowej: Zazwyczaj są wynikiem upadku z dużej wysokości bezpośrednio na pięty. Są to poważne urazy, często trudne w leczeniu ze względu na słabe ukrwienie tej okolicy i skomplikowaną strukturę kości.

Zapalenie Rozcięgna Podeszwowego i Ostroga Piętowa

Te dwa schorzenia są jednymi z najczęstszych przyczyn bólu zlokalizowanego w okolicy pięty i często ze sobą współwystępują.

• Zapalenie rozcięgna podeszwowego (plantar fasciitis):
• Przyczyny: Główną przyczyną jest powtarzające się przeciążenie rozcięgna, prowadzące do mikrourazów i stanu zapalnego. Czynnikami ryzyka są: nadwaga lub otyłość, płaskostopie lub stopa wydrążona, nieodpowiednie obuwie (szczególnie płaskie, bez amortyzacji), długotrwałe stanie lub chodzenie po twardym podłożu, intensywne bieganie (zwłaszcza po twardej nawierzchni lub przy błędach treningowych), ograniczona elastyczność mięśni łydki i ścięgna Achillesa, wiek (częściej po 40. roku życia).
• Objawy: Najbardziej charakterystycznym objawem jest ból pięty, zazwyczaj zlokalizowany od strony podeszwowej, w okolicy przyśrodkowej części guza piętowego. Ból jest najsilniejszy rano, podczas stawiania pierwszych kroków po wstaniu z łóżka, lub po dłuższym okresie spoczynku (np. po siedzeniu). Często opisywany jest jako kłujący lub przeszywający. W miarę „rozchodzenia” ból może się zmniejszać, ale często powraca po ponownym obciążeniu lub pod koniec dnia. Może mu towarzyszyć tkliwość palpacyjna wzdłuż rozcięgna, a czasem niewielki obrzęk.

• Ostroga piętowa (calcaneal spur):

• Istota schorzenia: Jest to wyrośl kostna (osteofit) tworząca się na dolnej lub tylnej powierzchni kości piętowej, w miejscu przyczepu rozcięgna podeszwowego lub ścięgna Achillesa. Sama ostroga nie zawsze jest przyczyną bólu – wiele osób z ostrogą na zdjęciu RTG nie odczuwa żadnych dolegliwości. Ostroga piętowa rozwija się u około 15% populacji.
• Przyczyny: Uważa się, że ostroga piętowa powstaje w wyniku przewlekłego stanu zapalnego i mikrourazów w okolicy przyczepu rozcięgna podeszwowego, co prowadzi do odkładania się złogów wapnia i tworzenia wyrośli kostnej. Czynniki ryzyka są podobne jak w przypadku zapalenia rozcięgna podeszwowego: otyłość, płaskostopie, długotrwałe stanie, źle dobrane obuwie, wiek (częściej 40-60 lat), urazy.
• Objawy: Jeśli ostroga powoduje ból, jest on zwykle ostry, kłujący, piekący, zlokalizowany w dolno-przyśrodkowej części pięty. Podobnie jak w zapaleniu rozcięgna, ból może nasilać się rano, po spoczynku oraz podczas aktywności fizycznej.

Problemy ze Ścięgnem Achillesa

Ścięgno Achillesa, największe i najsilniejsze ścięgno w ludzkim ciele, jest również podatne na urazy i stany zapalne.

• Zapalenie ścięgna Achillesa (Achilles tendinitis) / Tendinopatia Achillesa:

• Istota schorzenia: Stan zapalny lub proces degeneracyjny (tendinopatia) dotyczący ścięgna Achillesa lub jego pochewki. Może dotyczyć samego ścięgna (tendinopatia środkowej części) lub jego przyczepu do kości piętowej (entezopatia).
• Przyczyny: Najczęściej wynika z przeciążenia, szczególnie u osób aktywnych fizycznie (biegacze, skoczkowie), zwłaszcza przy braku odpowiedniej rozgrzewki, błędach treningowych, bieganiu po twardym lub nierównym podłożu. Inne czynniki to: nieodpowiednie obuwie (np. z twardym zapiętkiem), osłabione mięśnie łydki, nadmierna pronacja stopy, otyłość, wiek, a nawet niektóre choroby (np. dna moczanowa, choroby reumatyczne) czy leki (np. niektóre antybiotyki).

Objawy: Ból zlokalizowany z tyłu pięty lub w dolnej części łydki, powyżej przyczepu ścięgna do kości piętowej. Ból nasila się podczas aktywności (chodzenie, bieganie, wchodzenie po schodach, stawanie na palcach) i często po okresie spoczynku (sztywność poranna). Może występować tkliwość palpacyjna, obrzęk, pogrubienie ścięgna, a czasem trzeszczenie podczas ruchu.

Umów się na wizytę >>

Fizjoterapia w Leczeniu Bólu Stopy

Fizjoterapia jest jedną z najskuteczniejszych i najczęściej zalecanych metod leczenia zachowawczego bólu stopy. Fizjoterapeuta, po dokładnej diagnostyce, dobiera indywidualny program terapii, który może obejmować:

• • Terapia manualna: Specjalistyczne techniki mobilizacji i manipulacji stawów stopy i stawu skokowego, masaż tkanek głębokich, terapia punktów spustowych, techniki mięśniowo-powięziowe. Celem jest przywrócenie prawidłowej ruchomości w stawach, zmniejszenie napięcia mięśniowego, poprawa elastyczności tkanek i redukcja bólu.
  • Kinezyterapia (ćwiczenia lecznicze): Indywidualnie dobrany zestaw ćwiczeń rozciągających (np. mięśnie łydki, rozcięgno podeszwowe), wzmacniających (mięśnie stabilizujące stopę i staw skokowy), poprawiających propriocepcję (czucie głębokie i świadomość ułożenia ciała w przestrzeni) oraz równowagę. Pacjent jest również instruowany, jak wykonywać ćwiczenia samodzielnie w domu.
  • Taping (plastrowanie dynamiczne/kinesiotaping): Aplikacja specjalnych, elastycznych taśm na skórę w celu odciążenia przeciążonych struktur, stabilizacji stawów, redukcji bólu i obrzęku, poprawy krążenia limfatycznego i krwi, a także wspomagania prawidłowej funkcji mięśni. Stosowany np. przy zapaleniu rozcięgna podeszwowego, niestabilności stawu skokowego.8

• Fala uderzeniowa 

• Mechanizm działania: Jest to nieinwazyjna metoda polegająca na aplikacji fal akustycznych o wysokiej energii na chore miejsce. Fale te stymulują procesy regeneracyjne w tkankach, poprawiają ukrwienie, zmniejszają stan zapalny, działają przeciwbólowo (m.in. poprzez dezaktywację zakończeń nerwowych i uwalnianie endorfin) oraz mogą prowadzić do rozpuszczenia zwapnień (np. w ostrodze piętowej).
• Wskazania w bólu stopy: Najczęściej stosowana w leczeniu zapalenia rozcięgna podeszwowego, ostrogi piętowej oraz zapalenia (tendinopatii) ścięgna Achillesa.
• Skuteczność: Uważana za jedną z najskuteczniejszych metod leczenia zachowawczego wymienionych schorzeń. Wiele badań potwierdza jej wysoką skuteczność – ponad 80% pacjentów odczuwa znaczną redukcję bólu lub jego całkowite ustąpienie już po kilku zabiegach.
• Przebieg terapii: Zazwyczaj wykonuje się serię 3-5 zabiegów (w rzadkich przypadkach do 8-10), w odstępach około tygodniowych. Sam zabieg trwa od kilku do kilkunastu minut. Może być odczuwalny pewien dyskomfort lub ból podczas aplikacji fali.
• Przeciwwskazania: Ciąża, choroby nowotworowe w miejscu aplikacji, ostre stany zapalne skóry, zaburzenia krzepnięcia krwi, stosowanie leków przeciwzakrzepowych, rozrusznik serca (względne, zależy od lokalizacji), niezakończony wzrost kostny u dzieci.

• Inne zabiegi fizykalne: W zależności od przyczyny bólu i stanu pacjenta, fizjoterapeuta może zastosować również inne metody, takie jak:

• Laseroterapia: Działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, biostymulujące.
• Krioterapia (leczenie zimnem): Zmniejsza ból, obrzęk i stan zapalny.
• Ultradźwięki (sonoterapia): Działanie mikromasażu, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przyspieszające gojenie.
• Jonoforeza/Fonoforeza: Wprowadzanie leku przeciwzapalnego przez skórę za pomocą prądu stałego (jonoforeza) lub ultradźwięków (fonoforeza).
• Pole magnetyczne: Działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, regeneracyjne.
• Elektroterapia (np. prądy TENS): Działanie przeciwbólowe.

Terapie Iniekcyjne

W niektórych przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi wystarczającej poprawy, lekarz może zaproponować terapie iniekcyjne.

• Osocze bogatopłytkowe (PRP – Platelet-Rich Plasma):

• Mechanizm działania: PRP to koncentrat płytek krwi pobranych od pacjenta, który następnie jest wstrzykiwany w chore miejsce. Płytki krwi zawierają liczne czynniki wzrostu (takie jak PDGF, TGF-β, VEGF, EGF, FGF, IGF), które stymulują naturalne procesy naprawcze i regeneracyjne uszkodzonych tkanek, takich jak ścięgna, więzadła czy chrząstka. Działają przeciwzapalnie i przyspieszają gojenie. Za terapeutyczne uważa się stężenie płytek 3-7 razy wyższe niż we krwi obwodowej, choć optymalne stężenie może zależeć od schorzenia.
• Zastosowanie w bólu stopy: Główne wskazania w obrębie stopy to zapalenie rozcięgna podeszwowego oraz tendinopatia (zapalenie) ścięgna Achillesa.

Bezpieczeństwo: Terapia PRP jest uważana za bezpieczną, minimalnie inwazyjną metodę, ponieważ wykorzystuje własną krew pacjenta, co minimalizuje ryzyko reakcji alergicznych czy zakażeń.

Skontaktuj się z nami

Jeśli odczuwasz ból stopy, nie zwlekaj! Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą zapobiec poważnym komplikacjom i pozwolą Ci wrócić do pełnej sprawności. Nasz zespół doświadczonych fizjoterapeutów jest gotowy, aby Ci pomóc.

Umów się na wizytę >>